گاردین: ظریف به آمریکا پیغام داده که حاضریم پروتکل الحاقی را تصویب کنیم/ چرا وزارت خارجه به دشمن پیام ضعف مخابره می‌کند؟

آمریکا هر روز زیاده خواهی می کند و دولتمردان ایران با یک حرکت لاک پشتی و اولتیماتوم های بلندمدت دوماهه و اقدامات کوچک هسته‌ای زمان را برای پاسخ محکم از دست میدهند. در این بین حالا خبرهایی میرسد که نشان میدهد ظریف پیسنهاد پذیرش پروتکل الحاقی در برابر برداشته شدن تحریم ها را مطرح کرده است. پیشنهادی که خواه ناخواه پیام ضعف از درون ایران را منتقل میکند.
 
 روزنامه گاردین مدعی شد که «محمد جواد ظریف» پنج شنبه 27تیر 98 در جمع گروهی از خبرنگاران در نیویورک، گفته ایران حاضر است در ازای رفع دائمی تحریم‌های ایالات متحده، بازرسی‌های ارتقاء یافته و دائمی از برنامه هسته‌ای خود را بپذیرد.
 
بر اساس توافق هسته‌ای، قرار است ایران در سال ۲۰۲۳ پروتکل الحاقی را در مجلس به تصویب برساند و همزمان هم کنگره آمریکا تحریم‌های ایران را لغو کند. بر اساس پیشنهاد ظریف، ایران آماده است این اقدام متقابل حالا انجام شود.
 
ظریف گفته است: «اگر ترامپ بیشتر در برابر بیشتر را می‌خواهد، در آن صورت ما می‌توانیم پروتکل الحاقی را تصویب کنیم و او هم می‌تواند تحریم‌هایی را که وضع کرده، بردارد. او گفته است که هر اقدامی را به کنگره می‌برد. خوب است. تحریم‌ها را بردارید، در آن صورت پروتکل الحاقی را زودتر از ۲۰۲۳ دارید.»
 
سوالی که مطرح میشود این است که مگر سندی به نام برجام وجود خارجی دارد که ظریف ایران را ملزم به اجرای یکی از تعهدات خطرناک در آن یعنی تصویب پروتکل الحاقی میداند؟ وقتی آمریکا از برجام خارج شده و اروپا هم آن را همراهی میکند چرا وزیرخارجه باید اعلام کند که زودتر از سال 2023 حاضر است پروتکل الحاقی را بپذیرد؟
 
به نوشته گاردین، ظریف که در مقر هیأت نمایندگی ایران در سازمان ملل صحبت کرده، این پیشنهاد را «اقدامی قابل توجه» توصیف کرده و گفته است: «بحث عکس یادگاری نیست. ما به دنبال محتوا هستیم. اقدامات قابل توجه دیگری هم هست که می‌توان انجام داد.»
 
وزارت امور خارجه نیز پس از دو روز نسبت به این خبر واکنش نشان نداده که خود موید صحت این خبر گاردین می باشد. کارشناسان معتقدند  هرچند بعید است این پیشنهاد با استقبال رژیم آمریکا روبرو شود اما با این وجود دادن چنین پیشنهادی به عنوان پیام ضعف و عقب نشینی به دشمنان ایران است،
 
اینکه در اوج زیاده خواهی‌های دولت ترامپ پیغام آمادگی برای پذیرش محدودیت‌ها و بازرسی‌های دائمی و سخت گیرانه توسط ایران به آمریکا و اروپا صادر شود می تواند تصمیم گیران پروژه فشارحداکثری را به این نتیجه برساند که افزایش فشارها بر ایران توانسته این کشور را متقاعد کند که تعهدات آتی خود همچون پذیرش پروتکل الحاقی را 4 سال زودتر محقق کنند؛ بنابراین از منظر دشمنان، با افزایش فشارها می‌توان نسبت به عقب نشینی‌های راهبردی و عمیق تر ایران در حوزه دفاعی و منطقه ای امید داشت! و این یعنی حریص‌تر و جدی‌تر کردن دشمن در اعمال فشار!
 
ادعای گاردین درباره پیشنهاد ظریف که به «پیشنهاد بیشتر در برابر بیشتر» مشهور شده است مورد تحلیل نیویورک تایمز هم قرار گرفته و این پیشنهاد را آغازی بر باز شدن در گفت و گو بین ایران و آمریکا معرفی کرده است. دیوید سنجر، ستون نویس و روزنامه نگار معروف نیویورک تایمز در تازه ترین یادداشتش درباره سفر ظریف به آمریکا نوشته برای اولین بار است که ظریف از گزینه ای سخن می گوید که می تواند آغازی برای مذاکره میان دو دشمن باشد. سنجر نوشت: «ظریف روز پنج شنبه اعلام کرد که قصد داشته با سناتورهای آمریکایی درباره راه های احتمالی خروج از بحران هسته ای با دولت ترامپ گفت وگو کند؛ برای اولین بار، گامی عملی و کوچک از سوی ایران در برابر تحریم هایی که دولت ترامپ از سال پیش تاکنون آنها را دوباره بازگردانده است.»
 
پروتکل الحاقی چه امکاناتی در اختیار آژانس قرار می دهد؟
 طبق بند پ ماده ٤ پیش اطلاع بازدید، کتبی و در برگیرنده دلایل و شرح فعالیتهای طی بازدید خواهد بود. طبق ماده ٥ پروتکل در صورتی که کشور امضا کننده نتواند اجازه دهد از یک محل بازدید شود باید تمامی تلاش خود را برای تامین نیازهای آژانس به طرق دیگر بنماید منجمله بایدامکان نمونه برداری محیطی از محل های اطراف محل مورد نظر را فراهم آورد.
 
به بیان دیگر پروتکل الحاقی این امتیاز را در اختیار آژانش قرار می دهد که به بهانه بازرسی از فعالیت های هسته ای ایران از تمامی مکان هایی که مدنظر دارند بازرسی کنند. به این ترتیب تمامی نقاط حساس و محرمانه کشور به بهانه مرتبط بودن با فعالیت های هسته ای ایران در معرض بازرسان سازمانی قرار می گیرد که پیش از این اطلاعات مربوط به موضوع هسته ای کشورمان را در اختیار سرویس های جاسوسی دیگر کشورها قرار می دادند.
 
گستردگی اختیاراتی که در قالب پذیرش پروتکل الحاقی  به بازرسان آژانس داده می شود به حدی است  که آنها می توانند از هر خانه ای حتی خانه رئیس جمهور به بهانه احتمال ارتباط با صنعت هسته ای بازدید به عمل بیاورند هر چند این موضوع در متن پروتکل الحاقی به صورت صریح اشاره نشده است اما تاکید بر این بند که بازرسان می توانند از مکان های احتمالی مرتبط با فعالیت هسته ای بازدید کنند عملا این حق را در اختیار آنان قرار می دهد.  
 
در این باره رئیس سابق سازمان انرژی اتمی مصر خطاب به مقامات ایرانی گفته بود: ایران نباید پروتکل الحاقی را امضا کند، زیرا این پروتکل به بازرسان آژانس اجازه می دهد که حتی هر خانه ای را که بخواهند مورد بازرسی قرار دهند و این مسئله حاکمیت ایران را نقض می کند.
 
اما نکته مهم تر آنکه با پذیرش پروتکل الحاقی ایران برای اثبات هر ادعای مطرح شده درباره فعالیت هسته ای خود باید دلایل مورد پسند بیاورد. پیش از این هر ادعایی که توسط کشورهای غربی مطرح می شده است بر اساس اطلاعات جاسوسان خود و یا مواردی مشابه به سرقت رفتن لپ تاپ مقامات ایرانی و ... بوده است که ایران الزامی برای پاسخگویی به آن نداشته است .
 
اما با امکان بازرسی تمامی امکانات هسته ای و یا غیر هسته ای مرتبط با این موضوع، عملا ایران باید به پرسش ها و ادعاهای مطرح شده پاسخ گوید.
 
نکته قابل تامل آنکه بر اساس رویه آمریکا و آژانس بین المللی انرژی اتمی بازرسی ها و آنچه که راستی آزمایی فعالیت ها گفته می شود، نه آنکه به اصطلاح نگرانی های آژانس و 1+5 پاسخ خواهد داد بلکه، این بازرسی ها خود منشا خلق نگرانی های جدید می شود و درخواست پاسخگویی های بیشتر می شود.
 
پروتکل الحاقی در کاغذ و در عمل چیست؟
پروتکل الحاقی سند مکمل موافقت نامه پادمان هسته بین کشورهای عضو آژانس بین المللی اتمی است که با هدف ارتقای کارایی و اثر بخشی سیستم پادمان هسته ای طراحی شده است .
 
 پروتکل دارای یک مقدمه ، هشت سرفصل ، ١٨ماده و دو پیوست است . پس از سرفصل اول ، که به ارتباط بین پروتکل و موافقت نامه پادمان اختصاص دارد مهمترین مواد تعهد آور پروتکل دردو سر فصل( ارایه اطلاعات of in formation provision ودسترسی تکمیلی access complementary) مندرج است سایر فصلها به نحوه انتصاب بازرسان آژانس ، صدور ویزا ، موافقت نامه جانبی، سیستم ارتباطات ، حفاظت اطلاعات محرمانه ، پیوستها ، رسمیت یافتن اجرایی و تعاریف مربوط می شود.
 
فهرست تفصیلی فعالیت ها مندر ج در ماده ٢ پروتکل و فهرست تجهیزات و مواد مشمول گزارش دهی واردات و صادرات ، در پیوستهای ١ و ٢ آمده است .
 
تعهدات کشور امضا کننده از نظر ارایه اطلاعات طبق ماده ٢ پرو تکل کشور امضا کننده موظف است اطلاعات و مشخصات محل های فعالیت تحقیق و توسعه مربوط به چرخه سوخت هسته ای ، فعالیت هایی که به تشخیص آژانس به تقویت پادمان هسته ای در تاسیسات هسته ای ومحل های کاربا مواد اولیه ناخالص (بیش از ١٠ تن اورانیوم و ٢٠ تن توریوم ) و صادرات و واردات آنها ، مواد هسته ای خارج از پادمان ، پسمانده ها ی هسته ای ( حاوی پلوتونیوم ، اورانیوم غنی شده ، و اورانیوم ٢٣٣ ) واردات و صادرات تجهیزات و مواد غیر هسته ای مرتبط و برنامه ده سال آینده چرخه سوخت هسته ای ( شامل فعالیتهای تحقیق و توسعه ) را طی ١٨٠ روز از تاریخ رسمیت یافتن پرو تکل اعلام و در اختیار آژانس قرار دهد .
 
طبق ماده ٣ پرو تکل اطلاعات مندرج در ماده ٢ بالا باید حسب مورد به صورت سالانه و یا فصلی روز آمد شود. تعهدات کشور امضا کنده از نظر اجازه بازرسی های آژانس طبق ماده ٤ پروتکل ، آژانس ( به طور مکانیزه یا سیستماتیک ) در پی صحت و سقم اطلاعات ارایه شده طبق ماده ٢ بالا نخواهد بود ولی حق خواهد داشت به محل های زیر دسترسی داشته باشد:
 
• هرمکان در یک سایت و هر محل اعلام شده توسط کشور امضا کننده طبق ماده ٢ و هر محل یا تاسیسات هسته ای از کار اندازی شده به منظور حصول اطمینان از نبود مواد هستهای اعلام نشده .
 
• هر محل مندرج در ماده ٢ به استثنای محل هایی که کشور امضا کننده نتواند اجازه بازرسی دهد ، به منظور رفع سووالهای مربوط به صحت یا کامل بودن اطلاعات ارایه شده طبق ماده ٢
 
•هر محل یا تاسیسات هسته ای از کار اندازی شده به منظور کنترل و تایید اعلام از کار اندازی طبق بند ب ماده ٤ ، بازدیدهای آژانس با پیش اطلاع حداقل ٢٤ ساعت قبل صورت خواهد گرفت. زمان پیش اطلاع بازدید از مکانهای واقع در یک سایت می تواند دو ساعت یا درمودر استثنایی کمتر باشد

منبع : رجانیوز